Όταν στις 10 Απριλίου 2003 ο ΟΤΕ ανακοίνωσε την τιμολογιακή πολιτική που θα ακολουθήσει για τη διάθεση των ευρυζωνικών προσβάσεων ADSL, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί την πανελλαδική κατακραυγή που θα προκαλούσε. Η αναμφισβήτητα θετική εξέλιξη που σημειώθηκε με την διάθεση, για πρώτη φορά μετά από πολύχρονη αναμονή, των ευρυζωνικών συνδέσεων στην Ελλάδα, δεν στάθηκε αρκετή για να αντισταθμίσει την οργή για τα υψηλά τιμολόγια που ανακοινώθηκαν, προκαλώντας ένα μαζικό κύμα διαμαρτυρίας που γρήγορα αποτυπώθηκε στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.
Σύμφωνα λοιπόν με το δελτίο τύπου του ΟΤΕ, ο τηλεπικοινωνιακός οργανισμός θα προσφέρει 3 διαφορετικά «πακέτα» υψηλών ταχυτήτων που θα παρέχουν διαμεταγωγή 384/128 Kbps, 512/128 Kbps και 1024/256 Kbps για εισερχόμενη και εξερχόμενη κίνηση αντίστοιχα. Όπως φαίνεται και στον Πίνακα 1 που παραθέτουμε, το μηνιαίο τέλος για τη χονδρική διάθεση των συνδέσεων προς τους παρόχους διαμορφώνεται σε 49, 90 και 168 ευρώ αντίστοιχα, χωρίς σε αυτές να υπολογίζουμε το ΦΠΑ. Οι παραπάνω τιμές είναι αρκετά υψηλότερες σε σχέση με αυτές που είχε ανακοινώσει ο οργανισμός στις 10 Ιανουαρίου 2002, όταν σε δελτίο τύπου που είχε εκδώσει διαμορφώνονταν σε 38, 70 και 120 ευρώ αντίστοιχα. Στο κόστος αυτό θα πρέπει να προστεθούν τα εφάπαξ τέλη ενεργοποίησης της υπηρεσίας και εγκατάστασης που αφορά στην τοποθέτηση του απαραίτητου τερματικού εξοπλισμού, τα οποία ανέρχονται σε 132 ευρώ συνολικά. Παράλληλα, στο κόστος του εξοπλισμού δεν περιλαμβάνεται και το απαραίτητο ADSL modem, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες θα κοστίζει περίπου 200 ευρώ και οι καταναλωτές θα μπορούν να το προμηθευτούν τόσο από τον ΟΤΕ όσο και από το λιανικό εμπόριο. Τέλος, στις μηνιαίες τιμές πρόσβασης που ανακοινώθηκαν θα πρέπει να προστεθεί και το κόστος συνδρομής σε κάποιον Internet Service Provider, το ύψος του οποίου δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί επισήμως, όμως αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 40 και 50 ευρώ.
Όπως ήταν φυσικό, οι τιμές που ανακοινώθηκαν προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις με αποτέλεσμα η διοίκηση του Οργανισμού αλλά και μία σειρά άλλων ηλεκτρονικών διευθύνσεων που σχετίζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με το θέμα να βομβαρδιστούν από χιλιάδες ηλεκτρονικά μηνύματα διαμαρτυρίας. Ανάμεσα στους αποδέκτες των παραπόνων βρίσκεται και ο υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών Χρήστος Βερελής, ο οποίος σύντομα εξέφρασε την δυσαρέσκειά του για την τιμολογιακή πολιτική που επέλεξε να εφαρμόσει ο ΟΤΕ. Μετά από συνάντησή του με τον πρόεδρο του ΟΤΕ Λευτέρη Αντωνακόπουλο αλλά και τον πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) Μανόλη Γιακουμάκη, η μοναδική θετική εξέλιξη που προέκυψε ήταν η παράταση της αρχικής περιόδου διάθεσης της υπηρεσίας με μειωμένο κατά 50% κόστος κατά δύο περίπου μήνες, έως τα τέλη Οκτωβρίου. Κατά πόσον η απόφαση αυτή ανταποκρίνεται στο αίτημα των μεμονωμένων χρηστών, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες και των ISP, είναι ένα θέμα που θα εξετάσουμε αργότερα, όμως το γεγονός ότι οι ηλεκτρονικές αντιδράσεις κατάφεραν να ανακινήσουν το θέμα και να προκαλέσουν την αντίδραση της πολιτείας αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός για το ελληνικό Διαδίκτυο.
Όσο και εάν φαίνεται περίεργο, η αντικειμενική ανάλυση του κόστους τόσο για τις ευρυζωνικές προσβάσεις στο Internet όσο και για τις υπόλοιπες συνδέσεις περιλαμβάνει αρκετές δυσκολίες τις οποίες θα προσπαθήσουμε να ξεδιαλύνουμε παρακάτω. Από τη μία πλευρά θα πρέπει να εξετάσουμε την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην εγχώρια αγορά και το κόστος που θα κληθούν να πληρώσουν οι χρήστες ανάλογα με τις επιλογές τους, ενώ από την άλλη η σύγκριση με το εξωτερικό είναι αναπόφευκτη και οδηγεί σε ορισμένα πολύ ενδιαφέρονται συμπεράσματα. Για να διευκολύνουμε την κατάσταση, θα επιχειρήσουμε τη σύγκριση του κόστους των τεσσάρων συνδέσεων (dialup, ISDN 64, ISDN 128 και ADSL 384) για τρίμηνη πρόσβαση στο Internet, ενώ ο υπολογισμός για τα υπόλοιπα πακέτα ευρυζωνικών συνδέσεων είναι ανάλογος. Κάθε είδος πρόσβασης ενέχει διαφορετικά έξοδα για τον κάθε χρήστη. Κοινός παρανομαστής είναι η μηνιαία συνδρομή σε κάποιον ISP, όμως στις narrowband συνδέσεις (dialup, ISDN 64 και ISDN 128) προστίθεται το κόστος των τηλεφωνικών κλήσεων μέσω ΕΠΑΚ, κάτι που δεν ισχύει για την υπηρεσία ADSL. Από την άλλη πλευρά, οι dial-up συνδέσεις δεν έχουν κάποιο κόστος ενεργοποίησης, σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες, ενώ οι συνδέσεις ISDN αυξάνουν και το πάγιο τέλος που πληρώνουν οι χρήστες στον ΟΤΕ από 9,90 ευρώ σε 13,20 ευρώ.
| Ταχύτητα | Ενεργοποίηση | Εγκατάσταση | Συνδρομή |
|---|---|---|---|
| 384 / 128 Kbps | 82 ευρώ | 50 ευρώ | 55 ευρώ |
| 512 / 128 Kbps | 82 ευρώ | 50 ευρώ | 101 ευρώ |
| 1024 / 256 Kbps | 82 ευρώ | 50 ευρώ | 189 ευρώ |
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για τον υπολογισμό του κόστους για τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις μέσω ΕΠΑΚ, που εξετάζουμε σε ξεχωριστό ένθετο. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην περίπτωση των συνδέσεων ISDN 128 το κόστος αυτό διπλασιάζεται και συμβάλει δραστικά στην αύξηση του συνολικού κόστους, αφού χρησιμοποιούνται και τα δύο κανάλια ISDN ταυτόχρονα. Τέλος, για τους υπολογισμούς μας χρησιμοποιήσαμε το παράδειγμα ενός χρήστη με μία μόλις ώρα καθημερινής πρόσβασης στο Internet, το οποίο μπορείτε εύκολα να προσαρμόσετε στις δικές σας συνήθειες, αυξάνοντας ή μειώνοντας το κόστος του ΕΠΑΚ που σας αναλογεί.
Στον Πίνακα 3 αναλύουμε το συνολικό κόστος που θα κληθεί να πληρώσει κάθε χρήστης για τρίμηνη πρόσβαση στο Internet, ανάλογα με τον τύπο σύνδεσης που έχει επιλέξει. Για τη διαμόρφωση του κόστους επιλέξαμε έναν χρήστη που απολαμβάνει τρίωρη καθημερινή πρόσβαση στο Internet, χρονικό όριο που αντιστοιχεί σε κάποιον power user του Διαδικτύου, ο οποίος αποτελεί τον κύριο αγοραστή των συνδέσεων ADSL. Παράλληλα, με δεδομένο ότι οι Internet Service Providers τηρούν προς το παρόν σιγή ιχθύος ως προς τα τιμολόγια που θα ισχύσουν για τις συνδέσεις ADSL, επιλέξαμε μία υποθετική τιμή της τάξεως των 40 με 50 ευρώ μηνιαίως. Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στο αντίστοιχο κόστος για τις συνδέσεις ISDN 128, όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως επίσημη πρόβλεψη αφού οι παράμετροι κόστους και κέρδους για τους ISP που θα πρέπει να συνεκτιμηθούν ξεφεύγουν από τους σκοπούς τους παρόντος άρθρου. Ανάλογα με τις τιμές που θα ανακοινωθούν τελικά, μπορείτε εύκολα να υπολογίσετε τις νέες τιμές.
Το τελικό κόστος που προκύπτει περιλαμβάνει μία έκπληξη πρώτου μεγέθους, αφού ούτε λίγο ούτε πολύ το κόστος της τρίμηνης πρόσβασης με ADSl 384/128 Kbps είναι χαμηλότερο από το αντίστοιχο του ISDN 128 kbps. Παράλληλα, τα πλεονεκτήματα του ADSL είναι ο τριπλάσιος, θεωρητικός ρυθμός διαμεταγωγής αλλά και η 24ωρη πρόσβαση στο Internet, στοιχεία που γέρνουν την πλάστιγγα υπέρ του «νεοφερμένου» τύπου σύνδεσης. Όπως είναι φυσικό, τα παραπάνω νούμερα ισχύουν για τρίωρη καθημερινή πρόσβαση στο Internet αλλά και με εκτιμώμενο κόστος μηνιαίας συνδρομής στον ISP. Παράλληλα, για το κόστος του ΕΠΑΚ δεν λάβαμε υπόψη μας τα μειωμένα τιμολόγια από 22.00 έως 08.00, που μειώνουν την τιμή κατά 50%, αλλά ούτε και την πιθανή υπερτοπική πρόσβαση ΕΠΑΚ που την αυξάνει σημαντικά. Ανάλογα με τις ανάγκες και τις συνήθειές σας, μπορείτε να προχωρήσετε στις κατάλληλες μετατροπές. Το συμπέρασμα που μπορούμε να εξάγουμε είναι ότι το κόστος του ADSL δεν φαίνεται να ξεφεύγει σε σχέση με τις υπόλοιπες συνδέσεις, διαπίστωση που ενισχύεται και από το ίδιο του επιχείρημα του οργανισμού, το οποίο χρησιμοποιεί αρνούμενος να προβεί σε σημαντικές μειώσεις.
| Σύνδεση | Συνδρομή | Πάγια ΟΤΕ | ΕΠΑΚ [1] | Σύνολο |
|---|---|---|---|---|
| [1] Υπολογίζεται με τρεις ώρες χρήσης ημερησίως | ||||
| [2] Εκτίμηση, εφόσον δεν γνωρίζουμε το κόστος που θα ανακοινώσουν οι ISP | ||||
| Dial-up | 48,42 ευρώ | 29,7 ευρώ | 93 ευρώ | 264,6 ευρώ |
| ISDN 64 Kbps | 78,82 ευρώ | 39,60 ευρώ | 93 ευρώ | 265,42 ευρώ |
| ISDN 128 Kbps | 132,06 ευρώ | 39,60 ευρώ | 186 ευρώ | 357,66 ευρώ |
| ADSL 384 Kbps | 40-50 ευρώ [2] | 165 ευρώ | 285-315 ευρώ | |
Σύμφωνα με τους ιθύνοντες του ΟΤΕ, εάν λάβουμε υπόψη μας μοναχά το κόστος που πληρώνουμε στον οργανισμό για κάθε τύπο σύνδεσης μηνιαίως, εξαιρώντας δηλαδή τα τέλη εγκατάστασης, ενεργοποίησης και τη μηνιαία συνδρομή στον ISP, βλέπουμε ότι για τις συνδέσεις dial-up, ISDN 64, ISDN 128 και ADSL 384 ανέρχονται σε 41,58, 44,88, 76,56 και 55 (για τελικούς χρήστες) ευρώ αντίστοιχα. Με απλά λόγια, το κόστος της πυραμίδας που δημιουργούν οι διαφορετικοί τύποι συνδέσεων εξελίσσεται ομαλά, με το ADSL να μην καταφέρνει να κατακτήσει ούτε καν την κορυφή. Από την άλλη πλευρά, τα τέλη σύνδεσης, ενεργοποίησης και του ADSL modem ξεφεύγουν κατά πολύ από τις οικονομικές δυνατότητες των περισσοτέρων Ελλήνων, αφού ούτε λίγο ούτε πολύ υπολογίζονται σε περίπου 332 ευρώ (132 τέλη ενεργοποίησης και εγκατάστασης + ADSL modem)! Σε όλες τις παραπάνω τιμές, θα πρέπει επίσης να προσθέσουμε και το ΦΠΑ, που εκτοξεύει το κόστος της ευρυζωνικής πρόσβασης.
Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε το διττό ρόλο της αρχικής περιόδου ενεργοποίησης του ADSL, που προσφέρει μείωση του κόστους κατά 50%. Η απόφαση αυτή μειώνει στο μισό το κόστος ενεργοποίησης και εγκατάστασης (67 ευρώ), όμως από την άλλη θα ισχύσει για πολύ μικρό χρονικό διάστημα και παράλληλα δεν επιδρά στην αγορά του ADSL modem που επιβαρύνει εξ ολοκλήρου τον καταναλωτή. Παράλληλα, το γεγονός ότι κανείς δεν γνωρίζει ακόμη πότε ακριβώς θα διατεθεί η υπηρεσία αλλά και πόσο καιρό μετά την αίτηση θα ενεργοποιείται στο σπίτι του χρήστη, σημαίνει ότι μπορεί η αρχική περίοδος να μειωθεί σε 3 έως 4 μήνες και να αποδειχθεί δώρον άδωρον για τους περισσότερους χρήστες. Θα ήταν προτιμότερο ο οργανισμός να προχωρήσει στη σημαντική μείωση των εφάπαξ αρχικών εξόδων και παράλληλα η αρχική περίοδος χάριτος να ισχύσει για παράδειγμα- για έξι μήνες αφότου ο χρήστης παραλάβει λειτουργική τη νέα σύνδεση.
Οι υπηρεσίες στον τομέα της ευρυζωνικής πρόσβασης (Broadband Internet) ήταν διαθέσιμες στη Δυτική Ευρώπη από τα τέλη περίπου της δεκαετίας του 90. Οι βασικοί τύποι είναι οι DSL (Digital Subscriber Line) από το 1999 και το καλωδιακό modem (cable modem) από το 1997, με το FWA και το Ethernet να αποτελούν εναλλακτικές λύσεις σε κάποιες χώρες. Ανάλογα με τη χώρα που εξετάζουμε παρατηρούμε μία μεγάλη διαφορά στα επίπεδα διείσδυσης κάθε τύπου σύνδεσης, ενώ υπάρχει και μία μεγάλη ποικιλία από broadband υπηρεσίες που γνωρίζουν διαφορετική επιτυχία σε κάθε χώρα. Αναγνωρίζοντας την επείγουσα ανάγκη να εκμεταλλευτεί η Ευρώπη τις ευκαιρίες της νέας οικονομίας και ιδιαίτερα του Internet, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκπόνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο για να μετατραπεί η Ευρώπη στην πλέον ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία στον κόσμο. Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου, το Συμβούλιο και η Επιτροπή προχώρησαν στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την ηλεκτρονική Ευρώπη (eEurope) με στόχο, μεταξύ άλλων, το φθηνότερο, ταχύτερο και ασφαλές Internet, καθώς επίσης και την τόνωση της χρήσης του διαδικτύου με την επιτάχυνση του e-commerce και την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού ψηφιακού περιεχομένου.
Ουσιαστικά, το Ευρωπαϊκό Συ΅βούλιο της Βαρκελώνης κάλεσε την Επιτροπή να καταρτίσει το σχέδιο δράσης eEurope εστιάζοντας στην εκτετα΅ένη διάθεση και χρήση των ευρυζωνικών δικτύων σε ολόκληρη την Ένωση έως το 2005 και στην ανάπτυξη του Πρωτοκόλλου IPv6 του διαδικτύου
. καθώς και στην ασφάλεια των δικτύων και των πληροφοριών, το ηλεκτρονικό κράτος, την ηλεκτρονική ΅άθηση, την ηλεκτρονική υγεία και το ηλεκτρονικό ε΅πόριο. Τον Ιούνιο του 2000 εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συ΅βούλιο της Φέιρα το σχέδιο δράσης eEurope 2002, που ΅ε τις κοινές προσπάθειες όλων των ενδιαφερο΅ένων επέφερε ήδη ΅είζονες αλλαγές και αυξήθηκε ο αριθ΅ός των πολιτών και των επιχειρήσεων που είναι συνδεδε΅ένοι ΅ε το Internet. Τα κράτη ΅έλη έθεσαν ως στόχο την εξασφάλιση ευρυζωνικής σύνδεσης για όλες τις δη΅όσιες διοικήσεις, τα σχολεία και τα πανεπιστή΅ια για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, τα μουσεία, τις βιβλιοθήκες και παρε΅φερή ιδρύ΅ατα που διαδρα΅ατίζουν καίριο ρόλο στην ηλεκτρονική ΅άθηση αλλά και τη δημιουργία δη΅όσιων ση΅είων πρόσβασης έως το 2005.
Οι στρατηγική αυτή είχε ως αποτέλεσμα οι περισσότερες Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με την εξαίρεση της Ελλάδας, να προχωρήσουν άμεσα στη δημιουργία του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου και στη συνεννόηση με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, έτσι ώστε οι ευρυζωνικές προσβάσεις που αποτελούν το θεμέλιο λίθο του σχεδίου eEurope 2002 να διαδοθούν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό. Σήμερα, οι πλέον ανεπτυγμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης έχουν καταφέρει να προσελκύσουν εκατομμύρια χρήστες που συνδέονται με το Internet μέσω ευρυζωνικών συνδέσεων, ενώ το κόστος της πρόσβασης κυμαίνεται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα ακόμη και με βάση τα ελληνικά δεδομένα. Στην πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη την αγοραστική δύναμη των Ευρωπαίων καταναλωτών, το κόστος των ευρυζωνικών συνδέσεων κυμαίνεται σε τρεις έως τέσσερις φορές χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με την τιμή που ανακοίνωσε ο ΟΤΕ, δημιουργώντας εύλογες απορίες για την στρατηγική που ακολουθεί ο οργανισμός.