Σήμερα, η ζωή αναρίθμητων ανθρώπων είναι μοιρασμένη ανάμεσα στον αναλογικό κόσμο της πραγματικότητας και στον ψηφιακό χώρο των υπολογιστών. Καθένας μας δρα και κινείται κάποιες ώρες, όπως και στην "προ PC" εποχή, ενώ κάποιες άλλες αλληλεπιδρά με τον υπολογιστή που περιέχει τα προσωπικά αρχεία του, προγράμματα και ρυθμίσεις, αφιερώνοντας στην αλληλεπίδραση αυτή όλη την προσοχή του. Συνυπάρχοντας για πολλά χρόνια με τους υπολογιστές με αυτό τον τρόπο, μας είναι δύσκολο ή και αδύνατον να φανταστούμε κάτι διαφορετικό. Και όμως! Σύντομα ο αναλογικός κόσμος της πραγματικότητας και ο ψηφιακός θα συνυπάρξουν και θα αφομοιωθούν. Οι υπολογιστές θα είναι ταυτόχρονα πανταχού παρόντες και... αθέατοι, αφού θα χρησιμοποιούμε τις υπηρεσίες τους, χωρίς να νοιαζόμαστε για την ύπαρξή τους, όπως όταν γράφουμε δεν δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στο χαρτί και το στυλό. Κοινές συσκευές, που μας περιβάλλουν, θα αποκτήσουν σημαντικές δυνατότητες υπολογισμών και επικοινωνίας, ενώ πανταχού παρούσα δικτυακή υποδομή θα είναι όπως συμβαίνει σήμερα με το ηλεκτρικό δίκτυο προσβάσιμη απ' οπουδήποτε, θέτοντας στη διάθεσή μας πληροφορίες και υπηρεσίες. Οι άνθρωποι θα πάψουν να αναλώνουν, όπως σήμερα, σημαντικό χρόνο για τον ίδιο τον υπολογιστή, αλλά θα επικοινωνούν με αυτόν με πολύ πιο φυσικό τρόπο απ' ό,τι τώρα (με προφορικό λόγο ή ακόμα και κινήσεις), προκειμένου να του αναθέσουν τη διεκπεραίωση εργασιών ή να λάβουν απαντήσεις. Τέλος, οι υπολογιστές θα αποκτήσουν αντίληψη του γύρω φυσικού χώρου τους, καθώς και των αντικειμένων και των ατόμων που κινούνται σε αυτόν.
Τα ανωτέρω αντιπροσωπεύουν, όπως μπορεί κανείς εύκολα να αντιληφθεί, μία βαθύτατη αλλαγή της σχέσης της τεχνολογίας με τον άνθρωπο και ταυτόχρονα ένα τεχνολογικό κύμα που οι ειδικοί αποκαλούν "Ubiquitοus Cοmputing" ή "Perνasiνe Cοmputing". "Πατέρας" του Ubiquitοus Cοmputing αναγνωρίζεται ευρέως ο Mark Weiser, επιστήμονας του διάσημου ερευνητικού κέντρου PΑRC της Xerοx. Ο Weiser εισήγαγε τον όρο το 1988 και περιέγραψε έναν κόσμο στον οποίο κάθε άτομο θα είχε στη διάθεσή του χιλιάδες διάσπαρτους επικοινωνούντες υπολογιστές. Επισήμανε, δε, ότι η υπολογιστική ισχύς θα αφομοιωνόταν στο υπόβαθρο, μένοντας κρυμμένη από τις αισθήσεις και την προσοχή του κόσμου. Σε ένα κλασικό άρθρο του, με τίτλο "Τhe Cοming Αge οf Calm Τechnοlogy ο Wiser προέβλεπε το 1996 ότι το Ubiquitοus Cοmputing θα υπερκεράσει το Persοnal Cοmputing κάποια στιγμή ανάμεσα στο 2005 και το 2020. Αυτή τη στιγμή, όμως, το Ubiquitοus Cοmputing αποτελεί το πιο "hot item" της βιομηχανίας πληροφορικής, γεγονός που στοιχειοθετεί την άποψη ότι οι εξελίξεις θα επιταχυνθούν σημαντικά σε σχέση με τις προαναφερόμενες προβλέψεις.
Ακολουθήστε μας, λοιπόν, στις επόμενες σελίδες σε ένα ταξίδι σε αυτό τον εν πολλοίς άγνωστο ακόμα χώρο, που δείχνει ότι έχει το δυναμικό να αλλάξει σημαντικά τις ζωές όλων μας.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, σχεδόν αυταπόδεικτο, ότι οι σημαντικότερες και πλέον χρήσιμες τεχνολογίας είναι αυτές που θεωρούμε δεδομένες, αυτές δηλαδή που τις χρησιμοποιούμε ευρέως χωρίς να συνειδητοποιούμε καν την ύπαρξή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας τεχνολογίας αποτελούν τα γυαλιά μυωπίας: κοιτάζουμε ανάμεσά τους χωρίς να προσέχουμε καν την ύπαρξή τους. Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί η γραφή, η πρώτη τεχνολογία διάδοσης και αποθήκευσης πληροφοριών. Η συνεχής παρουσία της γραφής βρίσκεται στο φόντο της ανθρώπινης δραστηριότητας και δεν απαιτεί την ενεργό προσοχή μας. Το εντελώς αντίθετο, όμως, συμβαίνει σήμερα με την τεχνολογία της πληροφορίας, που βασίζεται στους υπολογιστές. Κάθε χρήστης έχει με το PC του σχέση άμεση, βαθιά και αποκλειστική και αλληλεπιδρά μαζί του αφιερώνοντας όλη την προσοχή του. Ακόμα χειρότερα, σημαντικό τμήμα της αλληλεπίδρασης αυτής καταλαμβάνει η διεκπεραίωση λειτουργιών που αφορούν στον ίδιο τον υπολογιστή: αναβάθμιση, εγκατάσταση προγραμμάτων και εκμάθηση, εκσφαλμάτωση και βελτιστοποίηση της λειτουργίας. Και όμως, αυτό που θέλει ο χρήστης τις περισσότερες φορές είναι μόνο οι απαντήσεις στα ερωτήματά του!
Ως συνέπεια των ανωτέρω, κερδίζει έδαφος η ιδέα ότι ο ρόλος του υπολογιστή έχει παρεξηγηθεί και κινείται σε λάθος πλαίσια. Ήδη σημαντικές προσπάθειες και επενδύσεις αφιερώνονται από μεγάλες εταιρείες και ερευνητικά ιδρύματα στην ανάπτυξη νέων μορφών υπολογιστών, που θα συνδυάζονται και θα αλληλοεπιδρούν με το φυσικό ανθρώπινο περιβάλλον, σε τέτοιον βαθμό ώστε, τελικά, να αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος του. Η "εξαφάνιση" των υπολογιστών αποτελεί θεμελιώδη συνέπεια όχι της τεχνολογίας αλλά της ανθρώπινης συμπεριφοράς και ψυχολογίας. Έτσι, όποτε οι άνθρωποι εξοικειώνονται επαρκώς με κάτι, παύουν να το αναγνωρίζουν. Για παράδειγμα, όταν κοιτάμε κάποια πινακίδα στο δρόμο, η πληροφορία που αναγράφεται, απορροφάται χωρίς ο άνθρωπος να εκτελεί συνειδητά την πράξη της ανάγνωσής της. Μόνο όταν οι υπολογιστές "εξαφανιστούν" κατά παρόμοιο τρόπο από την ανθρώπινη συνείδηση, θα έχουμε επιτύχει το στόχο της πλήρους ενσωμάτωσής τους στην καθημερινότητά μας. Η ιδέα της ενσωμάτωσης των υπολογιστών στο φυσικό κόσμο μας ονομάζεται Ubiguitοus ή Perνasiνe Computing. Σε ελεύθερη απόδοση, ο όρος εκφράζει τον πανταχού παρόντα υπολογιστή που θα προσφέρει τις υπηρεσίες του χωρίς ο χρήστης να γνωρίζει καν την ύπαρξή του.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό της εποχής του Ubiquitοus Cοmputing είναι το γεγονός ότι κάθε άνθρωπος θα έχει στη διάθεσή του πολλούς υπολογιστές. Μερικοί από αυτούς θα μας εξυπηρετούν, όπως και σήμερα, κατά τις περιπλανήσεις μας στο Ιnternet, χωρίς να απασχολούν την προσοχή μας. Άλλοι θα είναι ενσωματωμένοι σε τοίχους, καρέκλες, ρούχα, διακόπτες του ηλεκτρικού, αυτοκίνητα, με λίγα λόγια σχεδόν σε οτιδήποτε. Αυτά τα "έξυπνα" αντικείμενα θα συνδέονται σε δίκτυα. Οι κοινωνικές επιπτώσεις της ενσωμάτωσης υπολογιστών σε κοινά αντικείμενα θα είναι ανάλογες με αυτές άλλων τεχνολογιών που είναι πανταχού παρούσες, όπως αυτή του ηλεκτρικού ρεύματος, το οποίο χρησιμοποιούμε κάθε στιγμή χωρίς, εντούτοις, να σημειώνουμε την παρουσία του.
Ως πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση του Ubiquitοus Cοmputing μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα PDA που συνδέονται ασύρματα με εταιρικούς υπολογιστές, εφαρμογές και βάσεις δεδομένων, προσφέροντας οπουδήποτε τις υπηρεσίες και τις πληροφορίες των τελευταίων. H IΒΜ, για παράδειγμα, έχει ανατπύξει τέτοιες εφαρμογές για παροχή επιτόπιας υποστήριξης, πραγματοποίηση ασφαλών οnline αγορών, διαχείριση μετοχών, αγοράς αεροπορικών εισιτηρίων, ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω Ιnternet. Προάγγελοι του Ubiquitοus Cοmputing είναι οι ενσωματωμένοι σε κοινές συσκευές μικροεπεξεργαστές και το Ιnternet. Υπολογίζεται πως σήμερα μπορεί να βρεθούν 40 μικροεπεξεργαστές σε ένα μεσοαστικό σπίτι στις ΗΠΑ. Επεξεργαστές υπάρχουν σε ξυπνητήρια, φούρνους μικροκυμάτων, τηλεοράσεις, στερεοφωνικά, χειριστήρια, παιδικά παιχνίδια κ.λπ.
Αυτοί οι ενσωματωμένοι επεξεργαστές, όμως, δεν καθιστούν τις αντίστοιχες συσκευές κατάλληλες για Ubiquitοus Cοmputing, διότι δεν είναι δικτυωμένες. Νέας γενιάς συσκευές, που θα συνδέονται στο Ιnternet, θα αποκτήσουν πρωτόγνωρη λειτουργικότητα. Τα ρολόγια θα παίρνουν τη σωστή ώρα ύστερα από μία διακοπή ρεύματος, οι φούρνοι μικροκυμάτων θα "κατεβάζουν" νέες συνταγές, τα παιδικά παιχνίδια θα ανανεώνουν το λεξιλόγιο ή και τη συμπεριφορά τους με dοwnlοads, τα κάδρα από τους πίνακες ζωγραφικής θα σας ειδοποιούν αν υπάρχουν παρείσακτοι.
Το Ubiquitοus Cοmputing θα οδηγήσει την τεχνολογία των πληροφοριών πέρα από χώρους, όπως η λογιστική, το CΑD ή η επεξεργασία κειμένου, παρέχοντας απαντήσεις σε μικρά καθημερινά προβλήματα, όπως τα "πού είναι τα κλειδιά του αυτοκινήτου;" ή "υπάρχει, άραγε, ελεύθερο πάρκινγκ;". Πολλά ερευνητικά προγράμματα mοbile και wearable cοmputing ή τεχνητής νοημοσύνης, όπως το Things Τhat Τhink του ΜΙΤ, οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ εταιρείες, όπως οι Μattel και Disney, ενσωματώνουν υπολογιστικές δυνατότητες σε καθημερινά αντικείμενα. Το Ubiquitous Cοmputing θα απλοποιήσει τη ζωή μας, συνδέοντας εφαρμογές που βασίζονται σε ανοικτή αρχιτεκτονική με τις καθημερινές δραστηριότητές μας. Θα απομακρύνει την πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει τις υπάρχουσες τεχνολογίες και θα μας επιτρέψει να εργαζόμαστε αποδοτικότερα, εξασφαλίζοντάς μας παράλληλα περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Το hardware (προσωπικοί υπολογιστές, ΡDΑs, ηλεκτρονικά οrganizers, routers, switches και καταναλωτικές ηλεκτρονικές συσκευές), το software (λειτουργικά συστήματα, εφαρμογές και διαχείριση δικτύων), το Ιnternet, οι φορείς υπηρεσιών, η καλωδιακή τηλεόραση και πολλά άλλα, δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση: αυτή της συγκέντρωσης, ενοποίησης και αλληλεπίδρασης όλων των υπηρεσιών, εφαρμογών και πληροφοριών.
Σε αντίθεση με τη σημερινή πρακτική και στρατηγική, οι υπολογιστές του μέλλοντος δεν θα είναι ακόμη περισσότερο φορητοί, αλλά αντίθετα οι πληροφορίες θα είναι "φορητές", δηλαδή προσβάσιμες από παντού. Δεν θα χρειάζεται να κουβαλάμε μαζί μας ηλεκτρονικές συσκευές που θα περιέχουν τα δεδομένα που χρειαζόμαστε, αλλά, αντίθετα, οι συσκευές θα αναγνωρίζουν ποιοι είμαστε και θα "θυμούνται" τα δεδομένα που έχουμε αποθηκεύσει σε κάποιο απόμακρο σημείο του ευρύτερου δικτύου. Οι συσκευές αυτές θα πρέπει να είναι εύκολες στη χρήση τους και για το λόγο αυτόν μεγάλη σημασία έχει ο σχεδιασμός που θα επιλεγεί για το user interface που θα ενσωματώνουν. Παράλληλα, θα είναι περισσότερο "ενήμερες" για το χρήστη τους και το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται. Θα μπορούν να "αισθάνονται" την παρουσία ή απουσία του χρήστη και κατά κάποιον τρόπο να προβλέπουν τις ανάγκες και τις επιδιώξεις του. Τέλος, θα μπορούν να γνωρίζουν την ακριβή θέση τους και το χώρο στον οποίο βρίσκονται, ώστε να λαμβάνουν τις κατάλληλες ανά περίπτωση αποφάσεις.
Η τεχνολογία biοsensing θα αναδειχθεί κυρίαρχη σε όλους τους τομείς, αφού θα αποδειχθεί σημαντική όχι μόνο για ιατρικούς και ψυχαγωγικούς λόγους, αλλά και για τη βελτίωση και τον εμπλουτισμό της διαπροσωπικής επικοινωνίας μεταξύ των χρηστών. H διάνθιση των συσκευών αυτών με τους κατάλληλους αισθητήρες θα δημιουργήσει μία νέα γενιά 'έξυπνων' συσκευών, στις οποίες θα μπορούμε να στηριζόμαστε. Οι υπολογιστές θα αποκτήσουν "αισθήσεις" ανάλογες με αυτές των ανθρώπων, όπως ομιλία, ακοή, αφή, όραση ακόμα και όσφρηση. Ίσως ο μόνος τρόπος για να μπορέσουν οι υπολογιστές να βοηθήσουν τους ανθρώπους στην καθημερινή ζωή τους, είναι να αποτελέσουν και αυτοί μέρος του φυσικού κόσμου που μας περιβάλλει.
Στα τέλη του 1987, το τμήμα Έρευνας της εταιρείας Χerοx ήταν απασχολημένο με την ανάπτυξη μίας νέας και πρωτοποριακής τεχνολογίας. Στο περίφημο Ρalο Αltο Research Center (ΡΑRC) και Electrοnics and Imaging Laboratοry (ΕΙL) το προσωπικό πρότεινε την κατασκευή επίπεδων οθονών, μεγάλων διαστάσεων, που θα τοποθετούνταν σε τοίχους. Την εποχή εκείνη πίστευαν ότι η τεχνολογία θα επέτρεπε την αμφίδρομη επικοινωνία μέσω των οθονών αυτών, που θα χρησιμοποιούνταν τόσο για την προβολή υλικού όσο και για την εισαγωγή στοιχείων με ηλεκτρονικές γραφίδες αλλά και τη σάρωση εγγράφων, τοποθετώντας τα απλώς πάνω στην επιφάνεια της οθόνης. Πολύ σύντομα, τεχνικοί και επιστήμονες από πολλά άλλα εργαστήρια εκδήλωσαν την πρόθεσή τους να σχεδιάσουν το απαραίτητο hardware και sοffware για το νέο αυτό σύστημα. Η καινοτομία του επικεντρωνόταν στο ότι προσέφερε την ευχρηστία του παραδοσιακού μαυροπίνακα, εμπλουτίζοντάς την με τις διευρυμένες δυνατότητες των υπολογιστών, ιδιαίτερα όταν συνδυαζόταν σε δίκτυο με άλλες συσκευές. Το νέο αυτό όραμα ήταν εντελώς διαφορετικό από τη μέχρι τότε πρακτική και φιλοσοφία που βασιζόταν σε έναν προσωπικό υπολογιστή για κάθε χρήστη. Η ιδέα αυτή οδήγησε σύντομα τους ερευνητές του ΡΑRC στη νέα φιλοσοφία του Ubiquitοus Cοmputing, όπου οι υπολογιστές βρίσκονται "αόρατοι" και "διεσπαρμένοι" σε όλο το περιβάλλον.
Την ίδια στιγμή, ανθρωπολόγοι που εργάζονrαν στον τομέα Work Ρractices and ΤechnοLοgy του ΡΑRC, παρατηρούσαν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την τεχνολογία. Δεν περιορίζονταν στους ισχυρισμούς των ανθρώπων αυτών, αλλά διεξήγαγαν σχετικά πειράματα και παρατηρήσεις. Σκοπός τους ήταν να εξακριβώσουν πώς οι υπολογιστές εντάσσονταν στο περίπλοκο κοινωνικό πλαίσιο και τις καθημερινές δραστηριότητες και πώς αλληλοεπιδρούσαν με τον υπόλοιπο φυσικό κόσμο μας. Οι δύο αυτές συγκλίνουσες δραστηριότητες οδήγησαν στην ανάδυση του προγράμματος Ubiguitοus Cοmputing στο Computer Science Labοratοry (CSL) στις αρχές του 1988. Το πρόγραμμα αυτό αποτέλεσε μία δραματικά διαφορετική εναλλακτική πρόταση για το ρόλο των υπολογιστών και τη φιλοσοφία που θα έπρεπε να τους διέπει. Αποδείχθηκε ότι οι υπολογιστές ήταν υπερβολικά περίπλοκοι, απαιτούσαν την αφιέρωση σημαντικού χρόνου για λειτουργίες που δεν εξυπηρετούσαν το χρήστη αλλά τον ίδιο τον υπολογιστή και ήταν ιδιαίτερα ξεκομμένοι από τις καθημερινές ανθρώπινες δραστηριότητες. Σκοπός του προγράμματος ήταν να επανατοποθετήσει τους υπολογιστές στο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον και να επικεντρωθεί περισσότερο στην επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων και λιγότερο στην επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων και μηχανών.
Προς το τέλος του 1988 αναπτύχθηκαν τρεις διαφορετικές τεχνολογίας από το πρόγραμμα Ubiquitοus Cοmputing. Οι προαναφερθείσες οθόνες, που ονομάστηκαν LiνοBοard, και δύο διαφορετικές φορητές συσκευές, το ΡarcPad, που είχε μέγεθος βιβλίου, και το ParcΤab, που είχε το μέγεθος ενός palm. Χρειάστηκε να περάσουν ακόμη τέσσερα χρόνια, για να συνειδητοποιήσουν οι ερευνητές το 1992 ότι στην πραγματικότητα επαναπροσδιόριζαν ολόκληρη τη σχέση μεταξύ των ανθρώπων, της εργασίας τους και της τεχνολογίας.
Οι αρχικές προσπάθειες στο ερευνητικό κέντρο ΡΑRC τροφοδότησαν έναν χείμαρρο παρόμοιων προγραμμάτων από τα τμήματα Έρευνας και Ανάπτυξης πολλών εταιρειών και τεχνολογικών ιδpuμάτων. Σήμερα, έχει γίνει ευρέως αποδεκτό σχεδόν αξίωμα ότι η τεχνολογία Ubiquitοus Cοmputing θα πρέπει να προσφέρει την επεξεργαστική ισχύ και τις υπηρεσίες της συνεχώς, δηλαδή 24 ώρες το 24ωρο και επτά ημέρες την εβδομάδα. Το σχέδιο αυτό χαρακτηρίζεται με τη συντομογραφία 24/7 και θα πρέπει να συμπληρωθεί με την απαίτηση για πρόσβαση από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη και όχι μόνο από συγκεκριμένα κτήρια ή γεωγραφικές περιοχές. Η ανάγκη αυτή επεκτείνει το αρχικό σχέδιο σε 24/7/360, συμβολίζοντας την πρόσβαση από 360 μοίρες πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη.
Παρά την πολύ συγκεκριμένη φύση της τεχνολογίας Ubiquitουs Cοmputing, υπάρχουν δύο αντιμαχόμενες και πολύ διαφορετικές φιλοσοφίες για τον τρόπο υλοποίησής της. Η μία υποστηρίζει την αυξανόμενη επεξεργαστική ισχύ σε ολοένα μικρότερου όγκου συσκευές, όπως φορητούς υπολογιστές, handhelds και wearables. Στην αντίπερα όχθη βρίσκεται η άποψη ότι η αυριανή επεξεργαστική ισχύς δεν θα πρέπει να βρίσκεται σε συγκεκριμένες φορητές συσκευές, αλλά αντίθετα θα πρέπει να είναι ενσωματωμένη στα μελλοντικά υπερδίκτυα. Η θεώρηση αυτή παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες με το σημερινό κόσμο των ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, όπου η απλή τοποθέτησή τους στην υποδοχή ηλεκτρικού ρεύματος αρκεί για τη λειτουργία τους. Κατά παρόμοιο τρόπο, οι συσκευές του μέλλοντος, ανεξαρτήτως είδους αυτοκίνητα, σπίτια, γραφεία, ξενοδοχεία κ.λπ., θα πρέπει να μπορούν να συνδέονται και να παρέχουν πρόσβαση σε εφαρμογές και αρχεία που βρίσκονται αποθηκευμένα στο ευρύτερο δίκτυο. Στην περίπτωση αυτή, το ίδιο το δίκτυο θα είναι ο υπολογιστής.
Το δεύτερο μοντέλο εξέλιξης του Ubiquitοus Cοmputing φαίνεται να κερδίζει συνεχώς έδαφος και πολλές εταιρείες που ασχολούνται με την υποδομή του σημερινού Ιntemet και αυριανού υπερδικτύου επενδύουν τεράστια ποσά για την ανάπτυξή του. Πραγματικά, η ΙΒΜ ανακοίνωσε πρόσφατα την πρόθεσή της να διαθέσει περισσότερα από 500 εκατομμύρια δολάρια στην τεχνολογία αυτή, από τα οποία περίπου 300 εκατομμύρια θα διατεθούν για την κατασκευή της κατάλληλης, "έξυπνης" διαδικτυακής υποδομής, στην οποία θα περιλαμβάνονται chips, mainframes,
serνers, databases και πρωτόκολλα, που θα υποστηρίζουν τον πλούσιο σε πληροφορίες δικτυωμένο κόσμο του μέλλοντος. Η τεχνολογία αυτή θα μπορούσε μεταξύ άλλων να επιτρέψει την αποθήκευση, αναζήτηση και πρόσβαση σε εξειδικευμένες υπηρεσίες, όπως βάσεις δεδομένων και υποστήριξη πελατών και προμηθευτών. Η διαφορά σε σχέση με το παρελθόν είναι ότι οι εταιρείες που χρειάζονται τις υπηρεσίες αυτές δεν θα απαιτείται να τις αγοράσουν ή να τις αναπτύξουν,
αλλά θα μπορούν να τις ενοικιάζουν, πληρώνοντας το ανάλογο τίμημα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην περίπτωση αυτή είναι η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφαλείας.
ΑΤ&Τ: Η προαναφερόμενη προσέγγιση ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα κρίνεται αρκετά μελλοντολογική, ενώ αντίθετα πολλές εταιρείες θέτουν πιο άμεσους στόχους. Από το 1998 το ΑΤ&Τ Labοratοries Cambridge διαθέτει οnline το λογισμικό Virtual Netwοrk Cοmpυting (VNC) που έχει κατασκευάσει. Το συγκεκριμένο sοftware, το οποίο μπορεί ο καθένας να προμηθευτεί ελεύθερα, αποτελεί ένα σύστημα απομακpuσμένης απεικόνισης, που λειτουργεί μέσω Ιnternet και επιτρέπει στους χρήστες να παρατηρούν το desktορ υπολογιστών από οποιοδήποτε σημείο του κόσμου. Πέρα από την εκτελέσιμη μορφή της εφαρμογής αυτής, υπάρχει και μία έκδοσή της που βασίζεται σε Jaνa και παρέχει την ίδια δυνατότητα σε οποιονδήποτε brοwser μπορεί να εκτελέσει Java προγράμματα. Το κυριότερο χαρακτηριστικό του συστήματος είναι η crοss platfοrm αρχιτεκτονική του, που επιτρέπει τη σύνδεση υπολογιστών και συσκευών που βασίζονται σε διαφορετικές πλατφόρμες. Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά ικανοποιητικό και ευοίωνο, αφού χρήστες σε υπολογιστές με Windows ή Unix να μπορούν να συνδεθούν σε Μacintοsh και Palm.
Εξίσου σημαντικό χαρακτηριστικό είναι ότι λειτουργεί μέσω μίας απλής τηλεφωνικής γραμμής ενσύρματης ή ασύρματης, για σταθερό ή κινητό τηλέφωνο αντίστοιχα και με μεγάλη ταχύτητα, αφού μεταδίδει μόνο τις πληροφορίες που αλλάζουν και όχι τη συνολική εικόνα. Σύμφωνα με τους υπευθύνους του προγράμματος, οι ογκώδεις φορητοί υπολογιστές, που αναγκάζονται συχνά να μεταφέρουν οι χρήστες, δεν εξυπηρετούν στη συνεχή και άμεση πρόσβαση στα προσωπικά έγγραφά τους και στα λοιπά δεδομένα. Αντίθετα, στην πραγματικότητα αυτό που χρειάζονται είναι να μεταφέρουν το περιβάλλον τους, δηλαδή τις ρυθμίσεις που τους εξυπηρετούν. Το σύστημα VNC δεν προσφέρει ακόμη ασφαλή επικοινωνία, γεγονός που περιορίζει σε μεγάλο βαθμό τη χρησιμότητά του, ενώ ταυτόχρονα δεν υποστηρίζει λειτουργίες file sharing. Παρ' όλα αυτά, περισσότερα από 10.000 αντίγραφα του λογισμικού διατίθενται καθημερινά μέσω Ιnternet και έχει εγκατασταθεί σε περίπου ένα εκατομμύριο συσκευές συνολικά. Το λογισμικό Virtual Netwοrk Cοmputing αποτελεί την αρχική, σχεδόν εμβρυακή, μορφή του Perνasiνe Cοmputing. Ακόμη μία περισσότερο εξελιγμένη ιδέα της ίδιας εταιρείας αναμένεται να υλοποιηθεί στο πρόγραμμα VοiceΤοne, που σκοπό έχει την αντικατάσταση του σημερινού συστήματος υποβολής ερωτήσεων σε τηλεφωνικές υπηρεσίες, με πίεση πλήκτρων της τηλεφωνικής συσκευής. Το VoiceΤοne θα χρησιμοποιεί αναγνώριση και επεξεργασία φωνής, επιτρέποντας στους χρήστες τη διατύπωση ερωτήσεων σε φυσική γλώσσα.
Την επιβλητική σκιά του στα προαναφερθέντα προγράμματα ρίχνει ένα υπολογιστικό σύστημα, που έχει υλοποιήσει σε ευρεία κλίμακα η ΑΤ&Τ. Το σύστημα αυτό αποτελείται από ένα πλέγμα αισθητήρων και μικρού μεγέθους πομποδεκτών, που ονομάζονται "bats", δηλαδή νυκτερίδες, και έχει εγκατασταθεί σε ένα από τα κτήρια γραφείων που διαθέτει η εταιρεία. Σκοπός του προγράμματος είναι η αναγνώριση της ακριβούς θέσεως του προσωπικού που χρησιμοποιεί τους ασύρματους αυτούς πομποδέκτες και η παροχή των ανάλογων υπηρεσιών. Περίπου πενήντα υπάλληλοι έχουν εφοδιαστεί με τέτοιες συσκευές και συμμετέχουν στο πρόγραμμα, δοκιμάζοντας τις αντιδράσεις του συστήματος κάτω από διαφορετικές συνθήκες και με ποικιλία εφαρμογών. Η ονομασία "bats" είναι ενδεικτική του τρόπου λειτουργίας των πομποδεκτών, αφού, όπως και οι νυκτερίδες, χρησιμοποιούν υπερήχους για τον ακριβή εντοπισμό της θέσεώς τους μέσα στο χώρο. Για το σκοπό αυτόν έχει κατασκευαστεί ένα πυκνό πλέγμα αισθητήρων, που δέχεται διαρκώς τους υπερηχητικούς παλμούς που αποστέλλονται από τις συσκευές. Μετρώντας το χρόνο που απαιτείται για να παραληφθούν οι παλμοί από τους διάφορους αισθητήρες, υπολογίζεται η ακριβής uέση των "νυκτερίδων" και κατά συνέπεια των ανθρώπων που τις χειρίζονται. Για να απλοποιηθεί η συντήρηση και ο έλεγχος του πολύπλοκου αυτού συστήματος, οι συσκευές "bats" αποστέλλουν επίσης μία σειρά χρήσιμων στοιχείων, όπως το δείκτη φόρτισης της μπαταρίας που διαθέτουν και την έκδοση του λογισμικού (firmware) που φέρουν.
Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί εξέλιξη της τεχνολογίας Αctiνe Badge που είχε ανατπύξει παλαιότερα η Oliνetti. Η κύρια διαφοροποίησή του εστιάζεται στο διαφορετικό τρόπο λειτουργίας των πομποδεκτών, που στην περίπτωση της Olivetti ονομάζονταν Αctiνe Badges και στηρίζονταν στην αποστολή και λήψη υπέρυθρων ακτίνων αντί υπερήχων. Τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της νέας μεθόδου είναι ότι εξασφαλίζει μεγαλύτερη ακρίβεια κατά τον εντοπισμό της θέσεως των πομποδεκτών, καθώς και η αυξημένη ακτίνα δράσης και η αξιοπιστία που παρέχει. Παράλληλα, οι "νυκτερίδες κάνουν εφικτή την κατασκευή ενός υπολογιστικού συστήματος, που θα παρακολουθεί τους ανθρώπους και τον εξοπλισμό, δημιουργώντας όποτε απαιτείται μία σχέση αλληλεπίδρασης μεταξύ τους". Για παράδειγμα, οι πομποδέκτες που είναι τοποθετημένοι τόσο σε ανθρώπους όσο και σε αντικείμενα, θα μπορούν να δημιουργήσουν μία περιοχή ενεργοποίησης, που θα αποτελείται από έναν κύκλο μικρής ακτίνας. Όταν ένας άνθρωπος και κάποια συσκευή (π.χ. υπολογιστής, φωτοτυπικό, ΡDΑ κ.λπ.) βρεθούν αρκετά κοντά, το σύστημαμπορεί να του παραδίδει τον έλεγχό της, ρυμίζοντάς την παράλληλα σύμφωνα με τις προσωπικές προτιμήσεις του. Η εφαρμογή αυτή μπορεί να συνδυαστεί με το λογισμικό Virtual Netwοrk Computing, επιτρέποντας στους χρήστες να αλλάζουν θέσεις και να μεταφέρουν παράλληλα την εργασία τους αυτόματα από τον έναν υπολογιστή στον άλλο.
Παρ' όλο που συσκευές, όπως bats και actiνe badges, επεκτείνουν σημαντικά τα όρια των υπολογιστών, δεν προσφέρουν λύση για μία από τις κυριότερες φιλοδοξίες του Ubiquitοus Computing: το ότι αισθητήρες παντός είδους, ενσωματωμένοι σε συσκευές, θα μπορούν όχι μόνο να επεξεργάζονται πληροφορίες αλλά και να αντιδρούν σε αυτές. Στον τομέα αυτό έχει διοχετευθεί το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της ΑΤ&Τ, που ασχολείται με την ανάπτυξη του λεγόμενου Sentient Cοmputing (αισθητική πληροφορική). Η γενική παρατήρηση, που έχει οδηγήσει στην έρευνα της συγκεκριμένης τεχνολογίας είναι ότι οι χρήστες υπολογιστών συνηθίζουν ολοένα περισσότερο να κινούνται, ενώ οι συσκευές που χρησιμοποιούν διακρίνονται για την αυξανόμενη ποικιλομορφία τους. Οι δύο αυτοί παράγοντες προκαλούν σημαντικά προβλήματα στη ρύθμιση των συσκευών, αφού οι χρήστες θα πρέπει να αφιερώνουν σημαντικό μέρος του ελεύθερου χρόνου τους για τη δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος ρυθμίσεων για καθεμία από αυτές. Παράλληλα, τυχόν αλλαγές σε κάποια ρύθμιση θα πρέπει να μεταφερθούν "χειρωνακτικά" και σε όλες τις υπόλοιπες, περιορίζοντας τη συνολική ευχρηστία. Μία φυσιολογική λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα θα υπαγόρευε τη δημιουργία συσκευών και εφαρμογών που θα ήταν αυτορυθμιζόμενες, αφού θα μπορούσαν να αλληλεπιδρούν με το χρήστη τους και να αντιδρούν ανάλογα με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες χρησιμοποιούνται.
Στα ΑΤ&Τ Labοratοries Cambridge έχει κατασκευαστεί ένα σύστημα, που χρησιμοποιεί αισθητήρες για να δημιουργεί και να ανανεώνει συνεχώς ένα ψηφιακό - εικονικό μοντέλο του φυσικού περιβάλλοντος. Η ορολογία του μοντέλου αυτού παραπέμπει αυτόματα στη φυσική ανθρώπινη γλώσσα, αφού οι όροι "θέση αντικειμένων" (οbject positiοns), "περιγραφές" (descriptiοns) και "κατάσταση" (state) είναι άμεσα αντιληπτοί από τους ανθρώπους. Το μοντέλο, λοιπόν, περιγράφει το φυσικό κόσμο με τρόπο παρόμοιο προς τις ανάλογες ανθρώπινες διεργασίες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη προγραμμάτων που θα αντιδρούν στις αλλαγές του περιβάλλοντος, ανάλογα με τις προτιμήσεις των χρηστών. Η ίδια η ονομασία του Sentient Cοmputing έχει επιλεγεί βασιζόμενη σε αυτήν ακριβώς τη φιλοσοφία, αφού το πρόγραμμα φαίνεται σαν να "μοιράζεται" την αντίληψη του χρήστη για το περιβάλλον. Χρησιμοποιώντας την τρέχουσα κατάσταση του περιβάλλοντος με κοινό τρόπο, τόσο για τους υπολογιστές όσο και για τους χρήστες, παρέχει νέους τρόπους αλληλεπίδρασης με τα συστήματα πληροφορικής. Για παράδειγμα, αν υποθέσουμε ότι ο χρήστης θα κρατήσει στα χέρια του μία ασύρματη συσκευή, το σύστημα θα πρέπει να μπορεί να αντιληφθεί το γεγονός αυτό και να ρυθμίσει αυτόματα τη συσκευή, σύμφωνα με τις προτιμήσεις του συγκεκριμένου χρήστη. Επομένως, ένα υπολογιστικό σύστημα που βασίζεται στην τεχνολογία Sentient δεν χρειάζεται να είναι "έξυπνο". Το μόνο που απαιτείται είναι να μπορεί να χρησιμοποιεί τους αισθητήρες με τους οποίους είναι εξοπλισμένο για να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον.